Złota kamienica to bez wątpienia jeden z najpiękniejszych budynków w Gdańsku. Położona jest przy Drodze Królewskiej, na Głównym Mieście. Budynek wzniesiony został w XVII wieku, w latach 1609-1618, z inicjatywy ówczesnego burmistrza miasta, Johanna Speymanna. Stąd też nazywana bywa „kamienicą Speymanna”. Drugą często używaną nazwą jest „złota kamienica”, ze względu na złoty kolor fasady, który niestety po wielu renowacjach bardzo mocno wyblakł i ze złotego wystroju niewiele już zostało.
Patrząc na front kamienicy bez trudu dostrzec można typowe dla renesansu dążenie do harmonii i równowagi. Nie sposób nie zauważyć tutaj 4 posągów wyobrażających 4 główne cnoty: Roztropność, Sprawiedliwość, Męstwo oraz Umiarkowanie. Z kolei w dolnej części kamienicy widoczne są ich boskie odpowiedniki, tzn. Wiara, Nadzieja i Miłość, a na górze znajduje się Fortuna. Natomiast w centralnej części fasady podziwiać można herby używane przez Speymanna. Tuż pod attyką widoczna jest sentencja „Thue Recht und scheue Niemand” czyli “Czyń słusznie i nie lękaj się nikogo”.
Na uwagę z pewnością zasługuje 12 popiersi sławnych mężów znanych z historii oraz 8 scen historycznych. Na płycinach z płaskorzeźbami zobaczyć można m.in. króla Zygmunta III Wazę, Scypiona Afrykańskiego Młodszego, cesarza Ottona I, króla Władysława Jagiełłę czy Temistoklesa.
Na elewacjach znajdują się pilastry toksańskie, jońskie i korynckie oraz panoplie. Ledwie dostrzegalna jest tutaj inskrypcja “Virtutem ama et beabit, premere vis opprimet”, co oznacza: ” Kochaj cnotę, a uszczęśliwi, zechcesz uciskać, zgniecie”.
W latach 1938-1945 kamienica była siedzibą Zachodniopruskiego Muzeum Prowincjonalnego. Niestety, w wyniku działań wojennych podczas II Wojny Światowej budynek został prawie doszczętnie zniszczony. Jego odbudowa trwała aż do roku 1954.
Od roku 1952 w budynku Złotej Kamienicy działa Instytut Morski.